નવી દિલ્હી, કેન્દ્રીય કૃષિ પ્રધાન શિવરાજ સિંહ ચૌહાણે ગુરુવારે ચાલુ 2024-25ની ખરીફ વાવણીની મોસમ દરમિયાન કઠોળના વાવેતરમાં થયેલા વધારા પર સંતોષ વ્યક્ત કર્યો હતો, જેમાં ખાસ કરીને તુવેર માટે કઠોળના વાવેતર વિસ્તારમાં 50 ટકાથી વધુનો વધારો થયો હતો.
અહીંના કૃષિ ભવનમાં ખરીફ (ઉનાળુ) પાકોની પ્રગતિની સમીક્ષા કરતા ચૌહાણે કહ્યું કે કઠોળના ઉત્પાદનમાં આત્મનિર્ભરતા હાંસલ કરવી એ દેશ માટે પ્રાથમિકતા છે અને આ દિશામાં નક્કર પ્રયાસો કરવા હાકલ કરી હતી.
મંત્રીએ તમામ રાજ્યોમાં અડદ, અરહર અને મસુરની 100 ટકા પ્રાપ્તિ માટે કેન્દ્રની પ્રતિબદ્ધતાનો પુનરોચ્ચાર કર્યો અને વધુ ખેડૂતોને કઠોળની ખેતી કરવા પ્રોત્સાહિત કરવા માટે જાગૃતિ લાવવા વિનંતી કરી, એક સત્તાવાર નિવેદનમાં જણાવાયું છે.
કૃષિ મંત્રાલયના ડેટા અનુસાર ચાલુ ખરીફ સિઝનના છેલ્લા સપ્તાહ સુધી કઠોળનું વાવેતર 50 ટકા વધીને 36.81 લાખ હેક્ટર થયું છે, જે એક વર્ષ અગાઉ 23.78 લાખ હેક્ટર હતું.
કઠોળ અને અન્ય ખરીફ પાકોની વાવણી જૂનમાં દક્ષિણ-પશ્ચિમ ચોમાસાની શરૂઆત સાથે શરૂ થાય છે જ્યારે સપ્ટેમ્બર પછી લણણી થાય છે.
જેમ જેમ ખરીફ વાવણીની મોસમ આગળ વધે છે તેમ તેમ તમામની નજર કઠોળની ખેતીમાં આ પ્રારંભિક ઉછાળો ઉત્પાદનમાં વધારો કરે છે કે કેમ તેના પર રહેશે.
ભારત આયાત પરની તેની નિર્ભરતા ઘટાડવા અને સ્થાનિક કૃષિ ઉત્પાદનને વધારવા માટે પ્રયત્નશીલ છે. કઠોળ પર આ નવેસરથી ધ્યાન કેન્દ્રિત કરીને, સરકાર ખેડૂતોની આવકને ટેકો આપતી વખતે પોષણ સુરક્ષાને સંબોધિત કરવાની આશા રાખે છે.
ચૌહાણને બેઠક દરમિયાન ચોમાસાની શરૂઆત, ભૂગર્ભજળની સ્થિતિ અને બિયારણ અને ખાતરોની ઉપલબ્ધતા વિશે માહિતી આપવામાં આવી હતી.
ખરીફ અને રવિ પાક બંને માટે સમયસર ખાતરની ઉપલબ્ધતાના મહત્વ પર ભાર મૂકતા મંત્રીએ ખાતર વિભાગને રાજ્યની માંગણીઓ મુજબ ડીએપી ખાતરો ઉપલબ્ધ છે તેની ખાતરી કરવા સલાહ આપી હતી.
સમીક્ષા બેઠકમાં કૃષિ મંત્રાલય, ભારતીય હવામાન વિભાગ, કેન્દ્રીય જળ આયોગ અને ખાતર વિભાગના વરિષ્ઠ અધિકારીઓએ હાજરી આપી હતી.
અહીંના કૃષિ ભવનમાં ખરીફ (ઉનાળુ) પાકોની પ્રગતિની સમીક્ષા કરતા ચૌહાણે કહ્યું કે કઠોળના ઉત્પાદનમાં આત્મનિર્ભરતા હાંસલ કરવી એ દેશ માટે પ્રાથમિકતા છે અને આ દિશામાં નક્કર પ્રયાસો કરવા હાકલ કરી હતી.
મંત્રીએ તમામ રાજ્યોમાં અડદ, અરહર અને મસુરની 100 ટકા પ્રાપ્તિ માટે કેન્દ્રની પ્રતિબદ્ધતાનો પુનરોચ્ચાર કર્યો અને વધુ ખેડૂતોને કઠોળની ખેતી કરવા પ્રોત્સાહિત કરવા માટે જાગૃતિ લાવવા વિનંતી કરી, એક સત્તાવાર નિવેદનમાં જણાવાયું છે.
કૃષિ મંત્રાલયના ડેટા અનુસાર ચાલુ ખરીફ સિઝનના છેલ્લા સપ્તાહ સુધી કઠોળનું વાવેતર 50 ટકા વધીને 36.81 લાખ હેક્ટર થયું છે, જે એક વર્ષ અગાઉ 23.78 લાખ હેક્ટર હતું.
કઠોળ અને અન્ય ખરીફ પાકોની વાવણી જૂનમાં દક્ષિણ-પશ્ચિમ ચોમાસાની શરૂઆત સાથે શરૂ થાય છે જ્યારે સપ્ટેમ્બર પછી લણણી થાય છે.
જેમ જેમ ખરીફ વાવણીની મોસમ આગળ વધે છે તેમ તેમ તમામની નજર કઠોળની ખેતીમાં આ પ્રારંભિક ઉછાળો ઉત્પાદનમાં વધારો કરે છે કે કેમ તેના પર રહેશે.
ભારત આયાત પરની તેની નિર્ભરતા ઘટાડવા અને સ્થાનિક કૃષિ ઉત્પાદનને વધારવા માટે પ્રયત્નશીલ છે. કઠોળ પર આ નવેસરથી ધ્યાન કેન્દ્રિત કરીને, સરકાર ખેડૂતોની આવકને ટેકો આપતી વખતે પોષણ સુરક્ષાને સંબોધિત કરવાની આશા રાખે છે.
ચૌહાણને બેઠક દરમિયાન ચોમાસાની શરૂઆત, ભૂગર્ભજળની સ્થિતિ અને બિયારણ અને ખાતરોની ઉપલબ્ધતા વિશે માહિતી આપવામાં આવી હતી.
ખરીફ અને રવિ પાક બંને માટે સમયસર ખાતરની ઉપલબ્ધતાના મહત્વ પર ભાર મૂકતા મંત્રીએ ખાતર વિભાગને રાજ્યની માંગણીઓ મુજબ ડીએપી ખાતરો ઉપલબ્ધ છે તેની ખાતરી કરવા સલાહ આપી હતી.
સમીક્ષા બેઠકમાં કૃષિ મંત્રાલય, ભારતીય હવામાન વિભાગ, કેન્દ્રીય જળ આયોગ અને ખાતર વિભાગના વરિષ્ઠ અધિકારીઓએ હાજરી આપી હતી.
